We vieren uitbundig Koningsdag, maar tegelijkertijd slinkt de steun voor het koningshuis. Misschien is het tijd om die ambivalente houding accurater uit te drukken in onze taal.
Narigheid met kernwaarden
We zijn een onrustig volk. Altijd bezig, altijd onderweg. Ook ons taalgebruik laat dat zien. Zo is het gebruik van ‘naar’ populair, vaak in combinatie met ‘toe’. Ook als dat helemaal niet past. Dat levert narigheid op in teksten. Kernwaarden komen erdoor in de knel, zoals blijkt uit een nieuwsbrief van NS.
Voor u ligt deze tekst
De eerste zin… Ook voor opstellers van een voorwoord in een beleidstekst, meerjarenplan of visiestuk blijft hij lastig. Onder tijdsdruk en bij gebrek aan inspiratie trappen velen van hen dan maar een open deur in. Maar een toekomstgericht stuk beginnen met een platitude getuigt niet erg van een visie. Hoe dan wel inspirerend aftrappen?
Streepjescode
Streepjes zijn favoriet in Nederland. De krijtstreep is een zakelijke evergreen, we kijken regelmaat wat eronder overblijft en we gaan er o zo graag op staan. Op meerdere tegelijk zelfs. Toch weten we zo een-twee-drie niet wat we met die streepjes in het Nederlands aan moeten. Dat levert soms rare beweringen op.
Foute railrunner
Met de trein ben ik onderweg naar een training. Nou ja, onderweg, we staan stil. De conducteur heeft omgeroepen dat er mensen op het spoor lopen. Direct moet ik denken aan een gesprekje dat ik ooit opving tussen een conducteur en een kind. Dat maakte pijnlijk duidelijk dat het NS-kinderkaartje geen didactisch verantwoorde naam heeft.
Er-verbod
Er gaan rare schrijfadviezen rond. Zo zijn sommige zakelijke schrijvers er nog steeds van overtuigd dat het woordje er in zakelijke teksten verboden is. Soms staat het ook echt zo in de huisstijl van hun organisatie. Verbazend, zo’n er-verbod. Er zijn namelijk genoeg redenen om er te gebruiken.
Ook voor Cito blijft Nederlands een opgave
De schoolexamens zijn achter de rug. Nu de uitslag nog. Daarvoor moeten de docenten eerst hun nobele nakijkwerk verrichten en dagenlang examens nakijken. Gelukkig is er het correctievoorschrift van Cito. Die voor het schoolvak Nederlands havo maakt één ding duidelijk: Nederlands is en blijft een hele opgave.
Beeldspraakbreuk
Goede doelen zijn big business. Vandaar de uitgekiende brieven en mails om ons te verleiden tot een donatie. Laatst kreeg ik weer zo’n vertederende brief: men miste mij. Dat stond tenminste bovenaan. Maar verderop in de brief bleek de schrijver de plank te hebben gemist.
Komt goed
Weinig bezweringsformules zijn zo effectief als het Nederlandse ‘Komt goed’. Het zorgt voor instant geruststelling en beëindigt gezeur en kritische vragen. Ook in politiek en bedrijfsleven gebruikt men deze toverwoorden, of varianten daarop, daarom graag.
Overbordigheid
Er staan in Nederland te veel verkeersborden. Dat verklaarde een verkeersdeskundige tenminste onlangs. Op sommige plekken staan er zo veel bij elkaar dat het voor verkeersdeelnemers verwarrend is. Op één plek heeft de wegbeheerder juist geprobeerd verwarring te voorkomen. Wel met een extra bordje. Maar of dat nou zo’n goed idee was…